Thứ tư, 13/11/2024, 02:05

Phòng trừ bệnh đạo ôn cho lúa vụ xuân 2020

Chủ nhật - 16/02/2020 22:12

(Hội NDNA) - Trong sản xuất lúa vụ Xuân, bệnh đạo ôn được coi là bệnh hại nguy hiểm nhất, bệnh có thể phát sinh gây hại ngay từ trên mạ và thường gây hại nặng thời kỳ lúa con gái trong tháng 3, hại thời kỳ lúa làm đòng trỗ trong tháng 4. Nếu gặp thời tiết thuận lợi và không được phát hiện sớm để phòng trừ kịp thời thì bệnh gây hại rất nặng trên diện rộng gây thiệt hại lớn đến năng suất, thậm chí mất trắng, đặc biệt trên các giống nhiễm. Để hiểu đúng về tác hại của bệnh và biện pháp phòng trừ hiệu quả chúng tôi xin giới thiệu đặc điểm gây hại chính của bệnh ở điều kiện Nghệ An và biện pháp phòng trừ để bà con nông dân áp dụng.

1. Triệu chứng gây hại của bệnh:
- Bệnh đạo ôn lá: Bệnh gây hại ở giai đoạn mạ, lúa đẻ nhánh đến đứng cái làm đòng. Lúc đầu vết bệnh chỉ nhỏ như đầu mũi kim, màu xám xanh giống như bị nước sôi, sau chuyển sang màu nâu, rồi lan rộng dần ra thành hình thoi, xung quanh màu nâu đậm, giữa màu xám trắng. Nếu bị nặng, nhiều vết bệnh liên kết lại với nhau tạo thành mảng lớn, có thể làm lá bị khô cháy, cây lúa lụi tàn, làm giảm năng xuất nghiêm trọng.
- Bệnh đạo ôn cổ bông: Các vị trí khác nhau của bông lúa đều có thể bị bệnh, vết bệnh màu nâu xám hơi teo thắt lại. Vết bệnh trên cổ bông xuất hiện sớm làm bông lúa bị lép trắng hoàn toàn. Nếu bệnh xuất hiện muộn khi hạt đã vào ngậm sữa sẽ gây hiện tượng gẫy cổ bông làm các hạt bị lép lửng. Bệnh có thể hại trên các nhánh gié lúa, làm các hạt trên gié lúa bị lép lửng, giảm năng xuất từ 20-50% đến mất trắng. Vết bệnh ở hạt không định hình, có màu nâu xám hoặc nâu đen. Nấm ký sinh ở vỏ trấu và có thể ở bên trong hạt. Hạt giống bị bệnh là nguồn bệnh truyền từ vụ này sang vụ khác.

2. Đặc điểm, điều kiện gây hại của bệnh
- Bệnh đạo ôn hại lá: Bệnh có thể phát sinh gây hại ngay trên ruộng mạ trong tháng 1, đây là nguồn bệnh đầu vụ theo mạ lây lan ra ruộng cấy.
Trên ruộng cấy bệnh thường phát sinh từ cuối tháng 2 đầu tháng 3 trở đi (Bệnh gây hại mạnh ở thời kỳ lúa con gái cao điểm từ 15/3-10/4 ). Nếu gặp thời tiết âm u, mưa phùn kéo dài là điều kiện thuận lợi để bệnh phát triển lây lan mạnh trên diện rộng, đặc biệt, trên những chân đất cát pha, thịt nhẹ, gieo cấy giống hàng năm có mức độ nhiễm cao như: Xi23, P6, Vật tư NA6, TBR225, AC5, BC15, Nếp 352, BTE1, Thiên Ưu 8, Hương Ưu 98,...và trên những ruộng bón phân không cân đối, bón thừa đạm,…
- Bệnh đạo ôn cổ bông: Bệnh thường gây hại từ đầu tháng 4 trở đi (cao điểm 10/4 - 05/5 ). Vào giai đoạn lúa ôm đòng cho đến trỗ nếu gặp thời tiết thuận lợi (trời mưa kéo dài, ẩm độ cao, sương mù nhiều,…) bón thúc đòng bằng đạm hoá học là những điều kiện làm cho bệnh gây hại nặng, đặc biệt trên các ruộng gieo trồng các giống nhiễm như nêu ở trên.

3. Biện pháp phòng trừ:
- Để hạn chế bệnh bà con nông dân nên gieo cấy đúng lịch thời vụ (theo đề án của Sở NN&PTNT và của các địa phương), đúng quy trình kỹ thuật, ứng dụng cấy lúa theo quy trình thâm canh lúa cải tiến (SRI), ba giảm ba tăng (ICM),…Bón phân cân đối hợp lý tập trung vào đầu vụ, không bón thúc đạm hoá học lai rai vào cuối vụ.
- Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng ngay từ trên ruộng mạ, trong trường hợp ruộng mạ bị bệnh nặng thì dứt khoát không dùng để cấy, ruộng bị bệnh nhẹ phải xử lý thuốc đặc hiệu trước khi cấy 5 –7 ngày.
- Thời kỳ đạo ôn lá: Thường xuyên kiểm tra ruộng, đặc biệt trên các ruộng giống nhiễm, ruộng ở vùng vụ trước bị bệnh nặng, khi phát hiện lúa có chớm bệnh thì tạm ngừng bón thúc đạm hoá học, luôn giữ đủ nước trên ruộng, vãi vôi bột vào buổi sáng cho vôi bám vào lá lúa, theo dõi tiếp nếu bệnh ngừng thì không phải phun thuốc, nếu bệnh tiếp tục phát triển (thời tiết thuận lợi) có từ 3-5% lá lúa có vết bệnh mới thì phun ngay bằng một trong các loại thuốc có các hoạt chất (Tricyclazole, Propiconazole, Fenoxanil, Edifenphos,…); Tên thương mại (Beam 75WP, Filia 525SE, Bankan 600WP, Bump gold 40WP, Katana 20SC, Vista 72.5 WP,...) theo liều khuyến cáo, ruộng bị nặng có thể phun hai lần cách nhau 5-7 ngày.
- Đối với đạo ôn cổ bông: Thời kỳ lúa ôm đòng- trổ cần theo dõi thời tiết chặt chẽ. Trong điều kiện gặp nhiệt độ thấp, ẩm độ cao, sáng sớm có nhiều sương mù,…cần tiến hành phòng trừ bằng các loại thuốc đặc hiệu (như ở phần đạo ôn lá) trước và sau trổ 7 ngày với liều lượng thuốc cao hơn phần đạo ôn lá từ 10 -20%.

phong tru benh dao on la — Phòng trừ bệnh đạo ôn lá

Chú ý:
- Trong thời kỳ lúa bị bệnh tuyệt đối không được bón thêm đạm hóa học hoặc phun thêm phân bón lá, kích thích sinh trưởng.
- Các loại thuốc dạng bột cần hòa thuốc tan trước vào dụng cụ riêng sau đó cho vào bình phun rồi cho thêm đủ nước theo quy định khuấy đều phun ngay.
- Không hỗn hợp nhiều loại thuốc cùng một lúc đặc biệt với phân bón lá.
- Không phun khi trời mưa, trên lá lúa còn giọt sương sẽ giảm hiệu lực của thuốc.
- Khi phun phải đủ lượng nước tối thiểu 20-30lit/sào 500m² và phải phun ướt đều toàn bộ lá lúa.
- Phun xong sau 3-5 ngày kiểm tra nếu thấy vết bệnh mới (cấp tính) còn phát triển thì phải phun lại lần 2 (lần phun này có thể thay loại thuốc có hoạt chất khác với thuốc đã phun trước).

Nguyễn Đình Hương

Chi cục TT&BVTV Nghệ An